Reading the patterns, returning to life

Field Notes #001, Emerging Patterns, Essay

Read in Burmese

---

Patterns are one of the most generous gifts of nature. They are an open book that nature lays before us, saying: “Here — this is how I work.”

The earliest patterns I learned during childhood were from within — biological rhythms that held their own logic. In different rented houses in poor, suburban neighborhoods of Insein, I remember how hunger came like clockwork, how certain foods brought energy while others dulled my senses. I learned to expect sleepiness after a day in the sun, or alertness after rain. I learned later that these are circadian patterns, shared across species, hardwired into our cells through light-sensitive proteins and hormonal feedback loops. Even emotions had their own cycles — restlessness at dusk, joy at reunion, fear in silence. These early rhythms were nature’s first lessons for me in cause and effect, in signal and response.

In my adolescence, having both my parents graduated with psychology in the house filled with their books, I began reading Freud, Jung, and the language of the unconscious. There, I discovered that pattern recognition is more than survival — it is how the mind makes meaning. Carl Jung’s collective unconscious described deep archetypes — like the Mother, the Hero, the Trickster — that echo across cultures. Freud mapped behavioral repetitions — cycles of trauma and desire that unfold silently in our relationships. We are not only creatures of reaction, I realized — we are pattern-forming beings, constantly projecting expectations based on what we have lived before or the worldview that we "constructed".

After some awkward years of puberty, admitted to Technological College Hmawbi, I was exposed to a colder view: patterns as data. In Information Technology, we learned to engineer systems using algorithmic logic: If A, then B; if not B, then C. Back then, patterns were mostly logic trees and rule-based sequences. Patterns, in that context, were cold and precise — binary decisions, flowcharts, if-then rules that, in hindsight, stripped away the messiness of life. I learned that, similar to the machines, biological pattern recognition is a key feature of what we call intelligence. It took me years to learn that a pattern in code is not the same as a pattern in kinship, trust, or growth.

It was in Singapore, as a student of Biotechnology at the age of 21, that I began to see patterns as something alive again. With sudden access to unlimited knowledge through the internet and skipping classes to wander around the libraries, I realized, in hindsight, that I was not studying Biotechnology to harness life’s principles for industrial use. I was studying the principles of life itself, and the forces behind them.

At the top of that list was Darwinian evolution — a pattern of change woven through time, shaped by adaptation, selection, and inheritance. I began to see how every species, every trait, was the outcome of a long-looped feedback cycle between organism and environment. Evolution was not just a theory; it was the most ancient pattern of life responding to the environment. I learned about cellular signaling — how even single cells “read” their surroundings through receptor patterns, translating environmental cues into biological action. I studied gene expression, where context — not just code — determines whether a gene remains silent or sings into action. I learned that life’s biology is not a fixed script. It is a dance of micro-patterns, endlessly adjusting, endlessly alive.

I began to understand that life is a field of responsive choreography of patterns.

Coming back home in 2012, during my early years at MILS — and in the intimacy of my past marriage — I came to experience patterns as relationships. The way someone listens or interrupts, how trust builds or erodes, how roles form unconsciously — these are social patterns that loop and ripple. And I began to grasp pattern as time: truths that cannot be seen unless we step back and witness their unfolding across months or years. In food systems too, change is rarely immediate. Harvests, trust, and safety all follow longer rhythms.

After 13 years of both failures and accolades, accepting myself as a social entrepreneur now, today I see patterns of visibility and invisibility everywhere. Who gets invited to the table? Whose knowledge is dismissed? What data is absent from the policy dashboard? These are the patterns that maintain inequity. But I also see patterns as agency — how repeated actions, even small ones, can re-pattern systems. From food safety systems to climate-smart food systems, I now understand that every structure we change must begin with the patterns we recognize.

This essay is not meant to be a scientific dissection of patterns. It is a "call to notice". Because patterns are codes — codes left by life itself. And right now, our modern world is riddled with pattern violations: speed over rhythm, extraction over reciprocity, isolation over relationship.

Mankind has strayed far from our biological root. We feel growth and that has made us clever, but extremely fragile.

If we want to fix our food systems, reimagine our cultures, reconfigure our societies, we must relearn how to read nature’s patterns — and align with them, not override them.

This section of Emerging Patterns will be my living archive of such pattern-recognition. These are not theories. They are lived observances — starting from the ground of Myanmar’s food systems where I work, from the loops of trust we are rebuilding, from the quiet moments of attention that whisper, “Something is repeating here.”

If any of this brings clarity, or recognition, to fellow change-makers — you are already part of the pattern.

---

အဲ့လိုနဲ့ ပြသနာတွေရဲ့ အဖြေကိုမရှာနိုင် ရင်ကြားမစေ့နိုင်ဘဲ Division တွေပိုဖြစ်ကုန်ကြပါတယ်။ စစ်မှန်တဲ့တန်ဖိုးတွေ ယူဆောင်လာနိုင်တဲ့ သူတွေ၊ ကောင်းမွန်တဲ့ အပြောင်းအလဲအတွက် တကယ်အလုပ်လုပ်နိုင်မယ့်သူတွေထက် လူကြိုက်များအောင်လုပ်နိုင်သူတွေ၊ အသံအကျယ်ဆုံးပြောနိုင်သူတွေဘဲနေရာရလာတော့ ကျွန်တော်တို့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေ အထူးသဖြင့် Freedom ခေါ် လွတ်လပ်မှုအပေါ် အများကြီးအခြေခံပြီး တည်ဆောက်ထားတဲ့ Democratic Societies တွေရဲ့ Social Fabric တွေအားနည်းကုန်ပြီး ခုကမ္ဘာတဝှမ်းမြင်နေရတဲ့ ပြသနာတွေဖြစ်လာကြတာပါဘဲ။ (Populist ကိစ္စကိုတော့ လမ်းကြောင်းလွဲသွားမှာစိုးလို့ ဒီနေရာမှာမပြောတော့ပါဘူး)

ဒီ Conversation Network က propose လုပ်တာကတော့ ခုနက ဗရမ်းဗဒါ Approach အစား အမြင်မတူတဲ့ အဖွဲ့ ၂ ဖွဲ့ ရဲ့ တဖွဲ့ချင်း member တွေအချင်းချင်းဆွေးနွေးထားတဲ့ “Recorded Group Conversation” မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ စကားဝိုင်းကို share ဖို့ပါ။

ဥပမာ Community တခုမှာ ပိုင်ရှင်မဲ့လမ်းဘေးခွေးလေးတွေကို အစာကျွေးတာ ခွင့်ပြုသင့် မပြုသင့် သဘောထား ကွဲလွဲမှုနဲ့ အုပ်စု ၂ စုဖြစ်သွားတယ်ဆိုကြပါစို့။ ခုလက်ရှိကျွန်တော်တို့ လုပ်နေကြတဲ့အတိုင်းဆို ကျွေးရေးအဖွဲ့က တခြား မကျွေးရေးအဖွဲ့သည် တိရိစ္ဆာန်လေးတွေအပေါ် ဘယ်လို အကြင်နာကင်းမဲ့ကြောင်း တသီးပုဂ္ဂလ အမြင်တွေကို “ဒေါသ”တွေနဲ့ ပြောကြမယ်။ တဘက်က မကျွေးရေး အဖွဲ့ကလည်း နေထိုင်သူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး လုံခြုံရေး သန့်ရှင်းရေး ရှုဒေါင့်တွေကနေ လက်မခံနိုင်ကြောင်း “ဇော” တွေနဲ့ ပြောကြမယ်။ အဲ့ဒီမှာတင် သဘောတူညီမှုရှာဖြေရှင်းရမယ့် “အကြောင်းအရာ” ထက် ပုဂ္ဂလိကမုန်းတီးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေတာပါဘဲ။

ခု Approach က အကြံပေးတာကတော့ မကျွေးရေးအဖွဲ့ ကသူတွေ အချင်းချင်း ဘာကြောင့် ကျွေးတာကို သဘောမတူတာဖြစ်ကြောင်း ကွဲပြားတဲ့ အမြင်တွေကိုပွင့်ပွင့်လင်းလင်းဆွေးနွေးထားတဲ့ Recorded Group Conversation မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့စကားဝိုင်းလေးကို Share ဖို့ပါ။ အဲ့မှာတင် ကျွေးရေး အဖွဲ့က သူတို့ နဂိုကမမြင်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ (ဥပမာ ကလေးငယ်တွေကို ခွေးဆွဲခံရတဲ့ အန္တရာယ်တွေ အစရှိသည်ဖြင့်) ကို ထဲထဲဝင်ဝင် ပိုမြင်လာပြီး မကျွေးရေးအဖွဲ့ရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို ပိုပြီး ပီပီပြင်ပြင် နားလည်လာကြမယ်။ အဲ့ဒီ Recorded Group Conversation ကို ဗဟိုပြုပြီး Constructively ဆွေးနွေးကြရင်းနဲ့ နောက်ဆုံး ၂ ဖွဲ့စလုံး လက်သင့်ခံနိုင်တဲ့ အဖြေတခုရလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ (ဥပမာ community အတွင်း ပိုင်ရှင်မဲ့ ခွေးဂေဟာ/ဇုံ လေးတခု သတ်မှတ်ပေးလိုက်တာ)

Audrey နဲ့ MIT, Harvard Law Professor တွေကတော့ IT ဘက်အားသန်သူတွေဖြစ်တော့ လက်ရှိ Tech Platform (Social Media အပါအဝင်) ကိုအားပြုချင်ဟန်ပေါ်ပါတယ်။ ပြီးမှ AI လိုနည်းပညာကို Integrate လုပ်ပြီး Efficiency နဲ့ Scale ကို Drive လုပ်ချင်ပုံပေါ်ပါတယ်။ ကျွန်တော့ အမြင်အရတော့ Core Concept ကို ကျင့်သုံးနိုင်တဲ့ တခြားနည်းလမ်းတွေ (Even non-digital offline means တွေ) ရှိနိုင်ပါသေးတယ်။

ကျွန်တော် ဆက်စပ်စဉ်းစားမိတာက ခုနကလို ဖွဲ့စည်းပုံ ပီပီပြင်ပြင် မရှိတဲ့ Community တခုမဟုတ်ဘဲ ဖွဲ့စည်းပုံ Structure ရှိပြီးသား အဖွဲ့တွေ တဖွဲ့နဲ့ တဖွဲ့ ညှိနှိုင်းရာမှာလည်း အသုံးတည့်မယ်ထင်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်း တာဝန်ရှိတဲ့သူ တယောက်က ထုတ်ပြန်တဲ့ “ကြေညာချက်” ဆိုတာကိုဘဲ အခြေခံပြီးဆက်လက် သဘောထားကွဲလွဲနေကြတော့ ဘယ်လိုမှ ရှေ့မရောက်နိုင်ဖြစ်နေဟန်တူကြပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် ဘယ်လို ဘာဖြစ်သင့်တယ်ထင်တယ်စတဲ့ အမြင်တွေကို စကားတွေ ပွယောင်းမနေဘဲ ထိထိရောက်ရောက် အချင်းချင်းဆွေးနွေးထားတဲ့ (ခုနက ကြေညာချက်ထုတ်ဖို့ ဆွေးနွေးထားတဲ့ စကားဝိုင်းလဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်) Recorded Group Conversation တွေ ကတဆင့် တခြားတဘက်က ပီပီပြင်ပြင် နားလည်သွားရင် ပိုပြီး မြန်မြန်ဆန်ဆန်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်အဖြေရှာနိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။ အဓိကကတော့ ငါတို့က ဒါလိုချင်တာ ဆိုတဲ့ Static information - “What” အစား သူနဲ့တူတူ နောက်က တွဲပါနေတဲ့ “Why” rationale လေးတွေကိုပါထည့်သွင်းအသိပေးဖို့ပါ။

Audrey ကို ပထမအကြိမ် ၂၀၂၂ ကတွေ့ရတည်းကသဘောကျခဲ့တာပါ။ သူက ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး Non-Binary ဝန်ကြီးပါတဲ့ (Non-Binary ကိုဘယ်လို ဘာသာပြန်ရမလဲတောင် မသိတော့ပါ )။ Geopolitics တွေအသာထား သဘောကျတယ်ဆိုတာ Man-made ပညတ်တွေနဲ့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် Assign မလုပ်ထားဘဲ လွတ်လွတ်လပ်လပ်စဉ်းစားရှင်သန်နေထိုင်လို့ပါ။

တကယ်တမ်းစဉ်းစားကြည့်ရင် ကျွန်တော်တို့ မြန်မာ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ Misinformation, Disinformation or broadly speaking - communication issue တွေ များလှပါတယ်။ ဒုတိယ ဓါတ်ပုံမှာပါတဲ့ Rappler တည်ထောင်သူ Maria Ressa (2021 Noble Peace Prize winner) နဲ့ ၂၀၂၃ အကုန်လောက် Aspen မှာ အဲ့ဒီ Issue တွေ အကြောင်း ကျွန်တော် ခဏစကားပြောခွင့်ရတော့ သူကတော့ ပြုံးပြုံးလေးနဲ့ “ People need to speak up about Myanmar” လို့ပြောပါတယ်။

ခုကျွန်တော်ပြောခဲ့တာတွေက ကျွန်တော်တို့ လူ့ အဖွဲ့အစည်းမှာ အားနည်းယို့ယွင်းနေတဲ့ Trust ယုံကြည်မှု အထူးသဖြင့် Institutional Trust ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၃ နှစ်လုံးလုံး ကျွန်တော် MILS နဲ့တူတူ တိုက်ရိုက်ပါဝင်ပါတ်သက်ခဲ့တဲ့ အစားအစာဘေးကင်းရေး Food Safety ဟာလည်း တကယ်တော့ Trust ပါဘဲ။ Supply Chain အတွင်း၊ စားသုံးသူနဲ့ ထုတ်လုပ်သူကြား Trust တခုအားကောင်းဖို့ပါ။ အဲ့ဒီ Trust အားကောင်းအောင် တည်ဆောက်နိုင်ရင် တန်ဖိုးရှိတဲ့ Brand တွေဖြစ်လာမှာပါ။ နိုင်ငံရဲ့ အစားအစာထုတ်လုပ်မှုစံနစ်တခုလုံး ခိုင်မာလာပြီး စီးပွါးရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကိုပါ ကိုပါအဲ့ပေါ်မှာပိုးပြီးတည်ဆောက်နိုင်မှာပါ။ အဲ့ဒီလို Trust တည်ဆောက်တဲ့ နေရာမှာ Science ကို ဘယ်လို Leverage လုပ်နိုင်မလဲဆိုတာကို MILS နဲ့ မိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းတခု ပူးပေါင်းပြီး June 7 World Food Safety Day မှာ ပြုလုပ်သွားမှာမို့ စိတ်ဝင်စားရင် တက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။

တကယ်ကတော့ Conversation Network အကြောင်းလေးဘဲပြောချင်တာပါ။ ပြောရင်းနဲ့ လေရှည်သွားတာ။